Paul Vennix -- Travestie in Nederland en Vlaanderen

Informatie op het gebied van travestie is er heel veel, maar tegelijkertijd ook weer heel weinig. Als je op Internet zoekt, is er ogenschijnlijk heel veel. Als je literatuur zoekt, b.v. via de NISSO literatuur database, vind je honderden boeken, artikelen, rapporten. Het lijkt dus alsof er heel veel bekend is. Dat is niet zo. Er is heel veel geschreven, maar in feite is er akelig weinig met zekerheid over bekend. Aan beweringen, opinies, theorieen, opvattingen etc. geen gebrek, maar informatie die een beetje solide is, is uitermate schaars.

Als je dan onderzoek zoekt, kom je vroeg of laat uit bij het boek/onderzoek van Paul Vennix: Travestie in Nederland en Vlaanderen. Uitgegeven 1997 bij Eburon, Delft en nog steeds verkrijgbaar. ISBN 90-5166-590-3. Het boek is een 529 blz. dik en bevat de uitkomsten van een vragenlijst-onderzoek onder 430 travestieten. De prijs ligt inclusief verzendkosten rond de 45 euro en het is on line te bestellen.

Voor iemand met interesse naar gegevens over travestie etc. is deze pil een absolute must. Als je het boek dan openslaat, zie je een lijst van 119 tabellen met zaken als 'correlationele samenhang veranderingswensen en motivatieschalen', etc. Kortom, ook je hart als onderzoeker slaat dan een keer over van opwinding. Prachtig spul! Het is allemaal heel nauwgezet en gedetailleerd gerapporteerd. Op punten zal ik later ook wel met kritiek komen, maar dat neemt niet weg dat hier een prachtig stuk gedegen onderzoek ligt.

Een leuk punt van dit boek, vind ik het begin.

'Deze studie is niet waardevrij. Er is gekozen voor bewuste partijdigheid. ... Deze studie richt zich mede op het verkrijgen van inzicht in travestie-onderdrukking en heeft (mede) als doel een bijdrage aan de emancipatie van travestie (te leveren, Mik). ... Deze studie is uitgevoerd door een biologische man die al jarenlang geen mannenkleding meer draagt omdat deze niet past bij zijn identiteit. ...
...gestreefd naar een adequate en zorgvuldige weergave en interpretatie van de onderzoeksresultaten. Minder gunstige aspecten van travestie worden daarbij even onverbloemd gerapporteerd als meer positieve aspecten van travestie.'

Paul maakt duidelijk waar hij zelf staat, kiest voor een soort actiedoel dat het ergste doet vrezen en bekent zichzelf tenslotte tot strikte objectiviteit zoals het mijns inziens hoort. Dat duidelijk vermelden van die eigen betrokkenheid en dat duidelijk kiezen voor strikte objectiviteit (voorzover menselijk mogelijk) vind ik een goede zaak bij het presenteren van zo'n onderzoek.

Wat dit onderzoek zo bijzonder maakt, zijn een aantal factoren.
1. Vennix heeft kans gezien een heel grote groep travestieten te vinden die zijn vragenlijsten wilden invullen (n=474).
2. De vragenlijsten waren enorm (ruim 1200 vragen).
3. De vragenlijsten werden aangevuld met een kleiner aantal interviews om op enkele aspecten dieper te kunnen ingaan.
4. Om bepaalde begrippen te meten, gebruikte hij series vragen in plaats van 1 enkel, uniek item per begrip.
5. Hij checkt de homogeniteit of betrouwbaarheid van zijn itemseries via coefficient alfa en de gecorrigeerde item-restcorrelatie.
6. Hij rapporteert zeer uitgebreid, begrijpelijk en zorgvuldig en beheerst over het algemeen zijn statistiek in plaats van dat de statistiek hem beheerst.