Help, ik zit in een dipje!

T's komen vroeg of laat vaak in een depressie of erger terecht en de kans daarop is voor T's dramatisch veel hoger dan voor niet-T's. Hoe kun je het beste omgaan met een depressie of een dip? Deze vraag is overigens ook voor niet-T's interessant.

Dat klinkt misschien allemaal wat academisch, maar wees gerust, ik weet waar ik over blog.

In de vorige notitie zagen we dat een depressie niets van doen heeft met het serotonineniveau in de hersenen, tenminste dat er geen enkele aanwijzing is dat dat de depressie veroorzaakt. Is die informatie belangrijk? Ja, want op het moment dat je denkt dat een depressie een lichamelijke oorzaak heeft, ben je geneigd te denken dat het ook door een behandeling van het lichaam (dus door een dokter of een pilletje) verholpen moet worden. En meestal is dat dus niet zo.

Wat is een depressie dan wel? Wanneer we duidelijker hebben wat een depressie is, kun je ook beter aangeven hoe je er het beste mee om kunt gaan.

Mensen hebben het idee dat ze in een depressie zitten zoals ze in een storm zitten. Ze kunnen er niets aan doen, het overvalt ze. Het overspoelt ze. Dat idee kan heel sterk zijn, maar is vermoedelijk niet helemaal juist. En dat idee helpt ook de depressie in stand te houden.

Sociaal-psychologen noemen dat attributie. Je voelt je ellendig. Hoe komt dat? 'Dat komt natuurlijk door die vreselijke gebeurtenis die ik hebt meegemaakt. Door de onterechte manier waarop men mij behandeld heeft. Door het gigantische verlies dat ik heb moeten incasseren. Het is toch logisch dat ik me volstrekt ellendig voel?'

Dat is dus wat je denkt. Je koppelt zelf die bepaalde gebeurtenis aan hoe je je voelt en het lijkt allemaal heel logisch. De oorzaak van je gevoelens is dat vreselijke...

Het lijkt logisch, maar het klopt niet. Dat het niet klopt, kun je b.v. zien aan mensen die in feite bofkonten zijn. Ze zijn slim, ze zijn mooi, ze hebben geld, ze zijn jong, ze zijn gezond. En toch hebben ze soms een depressie.

Ook zijn er gevallen bekend waarin de depressie volstrekt onrealistisch was. Zo zijn er voorbeelden bekend van echt knappe mensen (ik heb hun foto's gezien) die zo depressief waren over hun uiterlijk dat ze geen uitweg meer zagen en er uitstapten.

Vaak zie je ook dat iemand in een depressie tuimelt omdat hij/zij opeens veel meer vrije tijd gekregen heeft. De succesvolle zakenman heeft zijn bedrijf verkocht en kan van het leven gaan genieten. Daarvoor werkte hij jaar in jaar uit 80 uur per week voor en aan dat bedrijf. Opeens is dat allemaal weg. Er is alleen maar een grote leegte. Wat moet hij eigenlijk met zijn leven? Hij begint zich vragen te stellen. Hij gaat nadenken; iets waar hij eigenlijk nog nooit in zijn leven tijd voor gehad heeft, waar hij geen enkele ervaring mee heeft. Hij heeft geen werk, hij heeft geen doel, hij mist de spanning, het bezig zijn. Het enige dat hij doet is denken en het denken wordt piekeren en het gepieker wordt steeds somberder en hij voelt zich steeds ellendiger. 'Wat is de zin van dit alles?'


Een depressie is een verzameling negatieve gedachten met de bijbehorende emoties die het 'slachtoffer' zelf ontwikkelt. Degene die depri is, ontwikkelt dus uiteindelijk zelf die negatieve gedachten en de bijbehorende gevoelens.


Laat ik een voorbeeld geven. Een journalist gaat voor een omslagartikel naar een oorlogsgebied. Terwijl hij met een stel soldaten op patrouille is, wordt er een handgranaat in de truck gegooid. Hij raapt in een reflex de handgranaat op en probeert die naar buiten te gooien. Op dat moment ontploft de handgranaat. Door zijn actie heeft hij vermoedelijk zijn eigen leven en dat van zijn 3 kameraden gered. Maar zijn hand is hij kwijt.

Zo'n gebeurtenis grijpt diep in in je persoonlijke leven. Hij is een held. Maar hij is ook een grote sufferd om onnodig naar zo'n gevaarlijk gebied te gaan. Hij heeft helse fantoompijnen. Je moet leren leven met een prothese, etc.

Kortom: hij kan blij zijn dat hij nog leeft en nog een goeie hand overheeft. Hij kan ook depri zijn omdat hij een hand verloren heeft en vreselijk onverantwoordelijk gehandeld heeft. Beide opties staan in beginsel open. Hij moet als het ware zelf kiezen, wat hij denkt.

Een probleem bij dat kiezen van wat hij denkt, is dat je normaal niet echt kiest. Je denkt iets. Maar normaal kies je niet bewust wat je zult denken. Als hij dus vervuld is van negatieve emoties is dat op zichzelf heel begrijpelijk na zo'n gebeurtenis en in de situatie die daarna ontstaan is.

In mijn beschrijving van de depressie zitten dus tot nu toe 2 elementen: de situatie waarin de journalist zich bevindt inclusief zijn hele voorgeschiedens en dat wat hij denkt en wat dat denken aan gevoelens oproept.

Een derde element is nu de reactie van de sociale omgeving. Een psycholoog in het ziekenhuis kan b.v. tegen hem zeggen dat hij niet zo negatief moet denken omdat hij daar niets mee opschiet. Een andere mogelijkheid is dat hij zelf bedenkt dat hij op deze manier verkeerd bezig is. Ook zijn vriendin kan hier invloed op proberen uit te oefenen.

Die reacties uit de sociale omgeving kunnen ook feitelijk van aard zijn. Hij kan b.v. als hij zo depri is, een borrel nemen. Daardoor worden die depri gevoelens verzwakt en het geeft een aangenaam gevoel in het hoofd. (Dit werkt versterkend in op het voorgaande gedrag/gevoel en is dus vrij onverstandig. Drink een borrel als je je weer goed voelt.) Of hij kan ophouden met oefenen omdat hij zich depri voelt. Een andere mogelijkheid is dat de extra aandacht die hij zo krijgt van personeel en zijn vriendin de depri-gevoelens versterkt.

De journalist kan niets meer veranderen aan de situatie waarin hij op dat moment zit. En die situatie is inderdaad best beroerd. Je kunt je voorstellen dat je in die omstandigheden je knap beroerd zult voelen. Strikt genomen kan de journalist (uitgaande van het principe van volledige determinatie van gedrag) op dat moment ook niet meer anders denken dan hij doet. Het enige dat nog wel beïnvloedbaar is, zijn de reacties op zijn gedrag zowel van hem zelf als van zijn omgeving (mits die omgeving hem dan ook een beetje aanzet tot bijsturen).

Wat je dus in de depressie moet proberen te doen: je negatieve gedachten stoppen en positieve gedachten die je verder helpen, ontwikkelen. Aan de negatieve omstandigheden waarin je op dat moment zit, kun je immers of niets doen of je kunt er pas iets aan doen op het moment dat je positief denkt. Je eigen denken is dus de sleutel tot het zo goed mogelijk omgaan met de negatieve omstandigheid. Dus probeer in ieder geval te stoppen met de negatieve gedachten en die te vervangen door positieve of hou gewoon op met denken.

In Psychologie Magazine van oktober 2006 vind ik op p.36-39 12 tips om tevredener/gelukkiger te worden d.w.z. positiever te denken(Lessen in tevredenheid, Pieternel Dijkstra).

1. Probeer niet het allerbeste te kiezen.
Stel je moet een auto kopen. Wanneer je een auto vindt die goed is en die niet te duur is, koop die dan. Ga niet proberen de allerbeste auto voor het minste geld te vinden, want achteraf ben je dan bang dat je toch nog net niet de beste keuze hebt gemaakt.

2. Denk terug aan iets moois of iets leuks uit het verleden. En doe dat liefst regelmatig.

3. Vergelijk jezelf niet met al die mensen die meer verdienen, een betere gezondheid hebben, een groter huis hebben. Je wordt overspoeld via de t.v. en de media met prachtige mensen in grote huizen en met dure auto's. Vergelijk jezelf daar niet mee. Kijk liever eens naar al die mensen die het slechter hebben.

4. Koester geen wrok. Maak je niet druk om het onrecht dat je is aangedaan. Besluit gewoon dat het voorbij is en dat je geen wrok meer koestert. Dat spaart veel energie en het resultaat is dat jezelf positiever staat in het leven en meer plezier hebt.

5a. Geld maakt ongelukkig als je denkt dat je niet genoeg hebt. Als je het geld dat je wel hebt, ziet als iets dat zekerheid geeft, maakt het wel tevreden.

5b. Geef liever geen geld uit aan dingen, maar besteed je geld liever aan ervaringen opdoen. Dus niet een duur horloge kopen, maar liever een bioscoopkaartje of een reisje of een etentje met iemand.

6. Probeer je te concentreren op wat je doet. Laat je niet afleiden. Mensen die zich concentreren op wat ze doen, ervaren meer positieve gevoelens.

7. Als je negatieve gedachten hebt, observeer die dan, bestudeer ze, maar laat je er niet door meeslepen. Je bent niet de slaaf van je gedachten, maar jij bent degene die ze denkt. (Een goede methode is ook: negatieve dingen opschrijven en beschrijven. Op die manier kun je er over nadenken en kun je die gebeurtenis op een verstandige manier verwerken.)

8. We hebben tegenwoordig heel sterk het idee dat het leven leuk en spannend moet zijn. Vol leuke en fijne dingen en zonder vervelende. De werkelijkheid is het leven vaak niet leuk is en zit het vaak vol problemen. Maar dat hoort bij het leven.

9. Het blijkt dat de meeste mensen beter functioneren als ze minder denken en meer doen. Dus stop met piekeren en ga fietsen of hollen of wandelen of gamen.

10. Doe iets positiefs voor iemand anders. Naarmate je meer betekent voor andere mensen voel je jezelf beter.

11. Tel je zegeningen. Vertel jezelf regelmatig wat er allemaal goed is aan je zelf, aan je leven, aan je partner, aan je werk, etc.

12. Schep flow. Op het moment dat je volledig geconcentreerd met iets bezig bent, valt al het andere weg, ook eventuele problemen.

Samengevat: stop met negatief denken, want het brengt je niet verder en kost alleen maar tijd en energie en zorgt dat je je elllendig voelt. Ga positief denken. Bedenk wat je wilt bereiken, wat je nog kunt. Het verleden is voorbij, de toekomst ligt voor je. Ga iets doen!