Transgenders en verandering?

"Alles is, zoals het altijd is geweest," denk ik, onder de jaarlijkse ledenvergadering van de LKG T&T (Landelijke Kontakt Groep Travestie & Transseksualiteit). Er is een buurtcentrum, er is koffie en ik zie veel bekende gezichten van t's die de soms verre reis ervoor over hadden. Er is een agenda, er is een verslag van de vorige vergadering, er zijn mededelingen, er is een balans en er is een winst- en verliesrekening.

Ik zit recht tegenover het bestuur dat zich verontschuldigt omdat er iets is misgegaan. Verder is er een belangrijk punt van orde en ook dat is, zoals ik inmiddels weet, zoals het hoort. Dan gaat het over de vaste punten die ieder jaar besproken worden en ieder jaar hetzelfde lijken, alsof niets ooit verandert.

Later, aan het einde van de dag, moet ik daaraan terug denken. Was alles wel zoals het altijd was? Ogenschijnlijk: ja. Maar dan zijn er al die kleine puntjes die een mens oppikt, die in combinatie een soort patroon lijken te vormen. Is er iets aan het veranderen? Wat denk ik te zien?

1. Onder de vergadering zit ik met een oude, digitale Canon foto's te maken. Door een zandkorrel die mijn dochter in het lenzenstelsel heeft weten te prutsen, maakt het ding onder het zoomen een knarsend geluid. Tenslotte wordt het de voorzitter te gortig en wordt mij gevraagd, wat ik met die foto's van plan ben en of ik toestemming heb gevraagd. Aanwezigen die daar prijs op stellen moeten hun foto kunnen laten wissen. Onder het eten laat ik de foto's aan wat mensen zien. Van twee mensen krijg ik een reactie: ik had er gerust meer mogen maken. Een derde t vertelt trots meer dan levensgroot bij de Bijenkorf te hangen. Kennelijk maakt niemand zich er meer echt druk over. Nog maar kort geleden lag dat heel anders.

2. Vrouwen beginnen in de t-cultuur een andere rol te spelen. Hoorde je vroeger t's vooral beweren dat (biologische) vrouwen niets moesten hebben van travestie en transseksualiteit, nu wordt het opeens steeds duidelijker dat er genoeg vrouwen zijn die het niet zo'n punt vinden of zelfs wel leuk. Steeds meer vrouwen lijken zich te realiseren dat t's leuke partners kunnen zijn.

Ik zie op dit soort t-bijeenkomsten ook te vaak knappe, zelfbewuste, jonge vrouwen die overtuigend hun plannen voor die t's uitleggen. Maar het onderliggende uitgangspunt is steeds, dat ze die t's op een of andere manier interessant vinden.

Omgekeerd merk ik ook bij t's zelf dat ze op dit punt in korte tijd anders zijn gaan denken. Tot voor kort werd je niet echt geloofd als je stelde dat vrouwen interesse konden hebben voor t's. "Dat kon toch niet." Dat ongeloof lijkt nu voor een groot deel verdampt te zijn.

3. Een een ander punt dat ik denk te zien, is dat transgenders zich beter beginnen te presenteren. Heel veel M-V transgenders hadden en hebben last van het typische travestie-effect. Een man die een jurk aantrekt, komt niet over als vrouw, maar als man in jurk. Vrijwel iedere t heeft daar wel eens last van of last van gehad. Maar wat ik nu denk te zien, is dat er geleidelijk aan steeds meer t's komen die zich beter weten te presenteren.

Als dit zo is, ligt de verklaring ook voor de hand. T's die meer uitgaan, meer onder de mensen zijn, gaan zich geleidelijk aan beter presenteren door het leereffect dat automatisch optreedt. Die waarneming betekent dus dat t's meer naar buiten gaan, zich meer laten zien.

Ik dacht het ook te merken onder het diner in een publiek restaurant. Ieder jaar gaat dat weer iets gemakkelijker en merk je weer iets meer zelfvertrouwen.

4. Een vierde grote doorbraak, is onmiskenbaar dat er nu voor het eerst een subsidiebedrag is binnengehaald voor transgender-projecten. Ook de politiek begint kennelijk de 240.000 Nederlandse transgenders als doelgroep te ontdekken.

5. Een vijfde factor die ik denk te zien, is dat t's steeds emancipatiegerichter worden. Travestieten hebben de neiging zich thuis te verschuilen met de gordijnen dicht. Maar op een of andere manier lijken er steeds meer t's te komen, die een bepaalde strijdlust hebben en die hun bekomst van die gordijnen hebben.

De (post-op) transseksuelen spelen in die emancipatie-beweging naar verhouding een grote rol. Hoewel hun aantal klein is in verhouding tot de totale groep transgenders, zijn ze vaak actiegericht. Zij ervaren kennelijk vaker discriminatie, terwijl ze minder in de gelegenheid zijn zich voortdurend onzichtbaar te maken.

Verder is er in verhouding tot de gigantisch grote groep travestieten die Nederland telt (een 240.000) een naar verhouding uiterst kleine groep travestieten die bewust streeft naar emancipatie en daar ook daadwerkelijk voor in actie wil komen.

Je merkt dit bijvoorbeeld aan de opmerkingen tijdens de vergadering, aan de extra gelden die voor dat doel opeens worden vrijgemaakt en je hoort het in de 'wandelgangen'. "Niet wachten, maar doen." "Niet aarzelen zelf iets aan te pakken." "Zonde dat er nu een tijd weer niets gebeurt." "Dat geld interesseert me niet, er moet iets gebeuren. Daarvoor kom ik hier."

6. Een zesde punt is dat er steeds meer en beter samengewerkt wordt door t's. Van oudsher was dit voor t's altijd wat moeilijk omdat transgenders vaak nogal individualistisch ingesteld waren. In dit verband is de komst van Transgender Netwerk Nederland (hier) een duidelijk voorbeeld.

7. Tenslotte lijken er steeds meer evenementen te komen, waarbij t's zich laten zien en uit de kast komen. Een transgender-info dag, de Canal parade waarbij t's zich ook toonden, de International Transgender Coming Out day, de Transgender Remembrance day en zo kan ik nog even doorgaan.

De winter moet nog beginnen, maar ik ruik de lente al.