Mijn man draagt mijn kleren - I

Wetenschappelijk verantwoord of promotietekst?

Met Sinterklaas kreeg ik het boek My Husband Wears My Clothes van Peggy J. Rudd. Rudd is 'Ed. D.' wat betekent dat ze de graad 'Doctor of Education' heeft. Eigenlijk is het dus Dr. Rudd.

De ondertitel van het boek is Crossdressing from the Perspective of a Wife. De man van Peggy is travestiet (zelf geeft ze de voorkeur aan het minder beladen woord 'crossdresser') en dat was de aanleiding voor dit boek.

'I have had a strong desire to share our story: the struggles and the triumphs. We feel that this information will be of special interest to wives, girl friends, family members and friends of crossdressers. Helping them move toward understanding and acceptance is my goal. Crossdressers, as a group, are capable of being excellent husbands, fathers, sons and friends.'

'Ik voelde dat ik ons verhaal moest vertellen: de worstelingen en de overwinningen. We denken dat deze informatie speciaal van belang zal zijn voor vrouwen, vriendinnen, gezinsleden en vrienden van travestieten. Travestieten zijn over het algemeen in staat uitstekende echtgenoten, vaders, zonen en vrienden te zijn.'

Het boek (ISBN: 0-962762-5-X) is verschenen in 1999 en wordt uitgegeven door PM Publishers (Katy, Texas). Het telt een 133 bladzijden tekst, exclusief inhoudsopgave, literatuurlijst, register e.d.

De literatuurlijst telt 56 verwijzingen. Maar sommige daarvan zijn wat merkwaardig. Wat moet je denken van de volgende?: 'Kilgore. J., Executive Creative Director, Ogilvey and Mather, Houston, Texax. Telephone interview, 1983.' Bij sommige andere wordt wel de titel van het blad vermeld en ook de auteur, weer met het hele instituut en plaats, maar niet de titel van het artikel (wel de paginanummers). Maar ondanks die beperkingen lijkt de literatuurlijst toch bruikbaar als ingang tot de literatuur.

Die doctorsgraad en zo'n redelijk uitgebreide literatuurlijst suggereren dat het boek vermoedelijk ook wel wetenschappelijk verantwoord/juist zal zijn. Dat lijkt me te veel eer.

Om te beginnen vermijdt ze zorgvuldig de koppeling tussen seks en travestie aan de orde te stellen. Als je het boek leest, is het net alsof die koppeling er niet is of er niet toe doet. Beide punten lijken me onjuist en dat blijkt bijvoorbeeld ook duidelijk uit het op deze blog vaker aangehaalde promotieonderzoek van Paul Vennix. Allereerst blijkt dan dat seksuele opwinding een belangrijke opgegeven reden is voor veel travestieten. Verder blijkt die travestie gepaard te gaan met problemen in de seksuele relatie met de vrouw. Dat is misschien geen informatie die leuk is om te horen, maar het is wel informatie die juist is.

Op dit punt gaat ze zelfs zo ver, dat ze uiteindelijk nogal onduidelijk doet over haar eigen seksuele relatie met haar man. In eerste instantie is ze vrij duidelijk en schrijft ze:

It soon became apparent that my husband's crossdressing had a negative effect upon our lovemaking. There were times when my husband was self-centered. He didn't even notice that the lingerie he wore was a turn-off for me. His thoughts were more on his pretty clothes than upon my sexual needs. I wondered if God could help me understand what was happening in our marriage. The first time I kissed Melanie I felt guilty. It was like being a participant in a lesbian affair. If pushing a magic button could have made the situation go away, I would have pushed the button. I wondered if sex would ever be the same again, and if I could ever be the same. Crossdressing seemed morally wrong. I perceived the problem to be a power struggle. I wanted to order my own life and somehow crossdressing interfered. My life was being controlled by something I had not heard of a year before. The person that I married was being suppressed while a feminine side was emerging larger than life (p. 53-54).

"Het werd al snel duidelijk dat het verkleden van mijn echtgenoot een negatief effect had op ons liefdesspel. Er waren tijden dat mijn echtgenoot op zichzelf gericht was. Hij merkte zelfs niet op dat de lingerie die hij droeg, mij afstootte. Zijn gedachten waren meer bij die mooie kleren dat bij mijn seksuele behoeften. Ik vroeg me af of God me kon helpen te begrijpen wat er in ons huwelijk gebeurde. De eerste keer dat ik Melanie kuste, voelde ik me schuldig. Het was alsof ik een deelneemster was in een lesbische affaire. Wanneer het indrukken van een magische knop de situatie had kunnen eindigen dan zou ik die knop hebben ingedrukt. Ik vroeg me af of seks ooit weer gewoon zou kunnen zijn en of ik ooit weer hetzelfde kon zijn. De travestie leek moreel fout. I zag het probleem als een machtsstrijd. Ik wilde mijn eigen leven ordenen en maar op een of andere manier kwam die travestie tussen beide. Mijn leven werd beheerst door iets waarvan ik een jaar daarvoor niet gehoord had. De persoon waarmee ik getrouwd was, werd onderdrukt, terwijl een vrouwelijke kant meer dan levensgroot tevoorschijn kwam."

Ze realiseert zich --ondanks haar negatieve emoties-- dat de travestie niet weg zal gaan. Ze weet dat ze dit moet oplossen. Ze beginnen te praten. Ze besluit dat ze haar man wil accepteren, zowel rationeel als emotioneel. Zonder haar acceptatie is Melanie onvolledig als man en onvolledig als vrouw. Het lied van Melanie, Born Again, wordt hun favoriete song.

Vervolgens schrijft ze: "Zelfs terwijl we wisten dat een deel van onze relatie opnieuw was geboren, wisten we ook dat een ander deel gestorven was. De traditionele waarden door de samenleving vastgesteld voor huwelijk kon nooit voor ons bestaan. Hoewel dit een morbide beschrijving mag lijken, kan de situatie het beste beschreven worden als 'dood'. Ik huilde en daarna huilde ik verder. Maar tenslotte realiseerde ik me dat alles goed zou zijn. Het was waar dat er een groot verlies was. Het goede nieuws was dat er een nieuwe weg naar ons geluk was. Ik voerde het equivalent van een symbolische begrafenis uit (p. 55)."

Peggy heeft een leuke man ontmoet. Na haar huwelijk blijkt hij travestiet te zijn. In beginsel zijn er nu drie mogelijkheden (p. 69-72). 1. Ze kan scheiden. 2. Ze kan proberen te leren leven met die travestie. 3. Ze kan die travestie volledig accepteren als iets dat bij haar partner hoort. Peggy besluit tot het laatste.

Als je er rationeel over probeert na te denken en als je goed voor ogen houdt dat die travestie er is, of je wilt of niet, en ook (meestal) niet weer weggaat, dan is op zich de oplossing van Peggy misschien zo gek nog niet. Het bezwaar van de eerste optie is dat ze haar leuke partner kwijt raakt. Het bezwaar van de tweede optie is dat de kans op heel veel onderling gezeur groot is, waarbij de man zich uiteindelijk onbegrepen voelt en de vrouw ook.

Tegelijkertijd is het besluit van Peggy ook heel opofferend. Zij doet concessies, terwijl ze vooraf van niets wist.

Die beslissing maakt dit boek voor mijn gevoel zo interessant. Normaal is dat partners van travestieten en transseksuelen zich opgelicht voelen, wanneer ze pas naderhand horen hoe de vork in de steel zit. Als de partners dan blijven, is het vaak zuchtend en tandenknarsend. Het is moeilijk. Het is niet ideaal, etc. Maar Peggy realiseert zich dat dat niet de ideale oplossing is en besluit tot volledige acceptatie. Dat kan dus ook.

Hoewel ze dat niet zo duidelijk zegt, zie je als goede lezer, dat die volledige acceptatie een fors prijskaartje draagt. In plaats van een man krijgt ze een vriendin. Als vrouw heeft ze niet langer het voordeel van haar sekse. Haar man heeft haar in seksueel opzicht niet echt nodig.

Peggy zelf ziet dit niet of wil dit niet zien. En vermoedelijk zijn er genoeg vrouwen die een man hebben waar ze niet langer een actieve seksuele relatie mee onderhouden. Wat dat betreft, is Peggy dus mogelijk niet een echte uitzondering.

Die beslissing tot volledige acceptatie, tekent echter ook het boek. Peggy verkeert niet langer in een positie om onbevangen over het onderwerp te schrijven. En dat kun je ook merken in het boek. De opvattingen zijn overwegend TRI ESS opvattingen. (TRI ESS is een Amerikaanse transgender-organisatie.) Travestie is het uitdragen van het vrouwelijke zelf. Voor travestie bestaat geen remedie. Travestie heeft niets te maken met seks. Travestie heeft niets te maken met prettige ontspanning, etc.

Als travestie vooral betrekking had op het uitdragen van het vrouwelijke zelf of de vrouwelijke kanten van het zelf dan zouden travestieten niet overwegend achter de gordijnen en in de kast zitten. Iets dat ze overwegend wel doen.

Voor travestie bestaat misschien op dit moment geen erkende remedie, maar wat we wel heel vaak zien is dat de travestie zich ontwikkelt. Of de travestie neemt toe, of ze neemt af. Er zijn ook situaties waarin ze jarenlang min of meer op hetzelfde 'niveau' lijkt te blijven. Maar dat suggereert dus, dat travestie helemaal ziet zo absoluut bepaald is, als dat men doet voorkomen.

Dat travestie met seks te maken heeft, blijkt ook uit de bovenstaande passages van Peggy. En dat het vaak te maken heeft met prettige ontspanning, blijkt uit de antwoorden van de door Vennix ondervraagde travestieten. Niet dat dat erg is, maar waarom zouden we zulke simpele waarheden moeten onderschoffelen?

Maar waar komt die 'merkwaardige' pre-occupatie met vrouwenkleding dan vandaan? Dat is natuurlijk een beetje de hamvraag, maar juist op dit punt wordt Peggy erg snel erg vaag. Die pre-occupatie is er gewoon. Ja, op een gegeven moment. Maar hij kan groeien. Hij kan afnemen. Waardoor dan? Dit soort vragen stelt Peggy niet.

Gegeven dat ze geen problemen wil in haar huwelijk, is dat vermoedelijk ook de verstandigste route.

Het boek begint met een aardige definitie van een 'crossdresser': 'a man who enjoys wearing women's clothing.' Een man die geniet van het dragen van vrouwenkleding. In de praktijk blijkt dat travestieten niet alleen genieten van het dragen van vrouwenkleding maar zich daar ook vaak sterk toe aangetrokken voelen. Vaak hebben ze kasten vol na verloop van tijd. Veel meer dan hun eigen vrouw aan kleding heeft.

Wanneer je die definitie sekse-neutraal maakt, zouden ook vrouwen in travestie kunnen lopen. Op p. 5 stelt ze die vraag ook, zonder hem echt te beantwoorden. Merkwaardig genoeg zien we vrouwen die in mannenkleding lopen, niet als travestieten. Een verklaring daarvoor zou kunnen zijn dat onze cultuur minder problemen heeft met een vrouw die mannenkleding draagt dan met een man die vrouwenkleding draagt.

Het zou echter ook kunnen dat de manier waarop mannen vrouwenkleding dragen anders is dan de manier waarop vrouwen mannenkleding dragen. Met andere woorden: de functie van die kleding is bij mannelijke travestie mogelijk anders dan bij vrouwelijke 'travestie' waardoor we het niet als travestie zien. Omdat travestie vaak een seksuele functie heeft (zeker in het begin) en vrouwen en mannen qua seksueel gedrag sterk van elkaar verschillen, zou dit inderdaad kunnen kloppen.

Een interessante paragraaf is: Why do some crossdressers act macho? Waarom doen sommige travestieten macho? Zo hebben we travestieten met baarden, snorren. We hebben stoere mannen in rok. We doen alles om er maar overtuigend als echte man uit te zien.

Dat brengt me meteen op het volgende item: vrouwlijkheid. Peggy gaat ervan uit dat er eigenlijk geen verschillen zitten tussen mannen en vrouwen. Voor een groot deel heeft ze daar ook gelijk in. Als we kijken naar vaardigheden e.d. zijn er overwegend geen duidelijke verschillen. Maar als je kijkt naar het uiterlijk en naar het seksuele gedrag en de motivatie daarvoor zijn er wel duidelijke verschillen en daar heeft Peggy het verder niet over. Vanuit die veronderstelling dat er eigenlijk geen verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen, is er dus ook geen enkele reden waarom mannen niet vrouwelijk zouden mogen doen, argumenteert ze een hoofdstuk lang.

Mee eens, maar dat is toch nog wel iets anders dan heel veel moeite doen om er als vrouw uit te zien, lijkt me. Het probleem is niet dat travestieten zo vreselijk graag die dingen willen doen die vrouwen (nog steeds) vaak doen als kinderen verzorgen, sanitair schoonmaken, huishouden e.d., maar dat travestieten vooral willen overkomen als vrouw. Een klein, maar toch wel belangrijk verschil.

Peggy lijkt de ideale vrouw voor een travestiet. Ze is meer dan begrijpend. Eerlijk gezegd, ben ik bang, dat al dat begrip mij wat te veel zou worden. Wat te denken van een hoofdstuk-titel als Learning to love your husband enfemme. Leren te houden van je echtgenoot in vrouwenkleding. Het is natuurlijk belangrijk dat ik me op mijn gemak voel bij mijn vrouw, maar uiteindelijk is het voor mij ook minstens zo belangrijk dat zij zich op haar gemak voelt bij mij. Dus waarom moet de vrouw dan juist leren houden van die verklede man? Het lijkt me voor de meeste Nederlandse transgenders al mooi als hun vrouw accepteert dat ze zich zo af en toe verkleden.

En wat te denken van een paragraf: Help him feel normal. Help hem zich normaal te voelen. Lief bedoeld, maar gewoon doen is wat mij betreft meer dan genoeg. Of van: Help him crystalize the feminine side of the personality. Help hem met het uitkristalliseren van de vrouwelijke kant van zijn persoonlijkheid.

Het bijzondere van dit boek is dat het geschreven is door een vrouw die haar travestiete man bijna meer dan volledig accepteert en bereid is daar zelf een prijs voor te betalen. Het teleurstellende van dit boek is dat het het niveau van een promotietekst voor travestie soms amper overstijgt.