Drie soorten transgenders en Lady Gaga? *

De eerste keer dat ik tegenover mijn mede-transgenders over Lady Gaga begon, kreeg ik de reactie: 'Wie is dat?' Men had nog nooit van haar gehoord. Alleen een jonge showgirl, wist onmiddellijk wie ik bedoelde en die reageerde enthousiast: 'Lady Gaga was top!'

Ik was die bijeenkomst lui geweest of misschien had ik tijdgebrek gehad, want ik was gewoon als man. Hoewel (M-V) transgenders het vaak fijn vinden als je verkleed komt als vrouw, hebben ze er geen problemen mee als je komt als man, is mijn ervaring. Het plaatje klopt als het ware met hun idee van man. Aan de andere kant vinden ze het ook weer fijn je af en toe als transgender mee te maken, tenminste dat denk ik. In ieder geval beloofde ik dat ik me de volgende keer als Lady Gaga zou verkleden. Of dat ik in ieder geval een poging in die richting zou doen.

Wat vind ik zo leuk aan Lady Gaga afgezien van haar vermogen om muziek te maken? Het leukste is eigenlijk, dat ze durft. Ze durft een foute pruik te dragen, ze durft haar benen te laten zien en ze durft er extravagant uit te zien. Tegelijkertijd heeft ze goed nagedacht over haar uiterlijk en heeft ze het plaatje dat ze neerzet strak gestileerd.


Lady-Gaga-imitatie

Gisteren was het zo ver en ik had maar een flauw idee, hoe ik het wilde doen. De eerste stap was naar de plaatselijke pruikenwinkel. ´Een Lady-Gaga-pruik? Wat is dat? Nooit van gehoord?´ Ging het misschien om een feestpruik van ongeveer 13,50? Ik antwoordde dat de pruik die Lady Gaga op haar hoofd had in haar videoclip volgens mij wel iets meer dan 13,50 had gekost. Ik moest eerst een beschrijving van haar pruik geven voordat men een beetje door kreeg in welke richting men het moest zoeken. Door de jaren heen heb ik gelukkig een behoorlijke expertise opgebouwd op het gebied van pruiken en dat kwam nu van pas. Een jonge stagiair werd te hulp geroepen en bij de naam ´Lady Gaga´ wist hij onmiddellijk wat ik bedoelde.

De echte Lady Gaga pruik was natuurlijk niet voorradig, maar na alles afgezocht te hebben vonden we tenslotte een exemplaar dat het meest in de richting kwam. De kleur was synthetisch blond. Het model klopte. Het haar was lang en het was zondermeer een mooie pruik, hoewel niet zo kolossaal dik als in de clip. Ik had me met opzet nog niet geschoren, laat staan, opgemaakt. Als je wilt zien of een pruik iets is, moet je hem gewoon als man opzetten. Als het er dan goed uitziet, ziet het er na scheren en opmaken met wat geluk nog beter uit. Ik paste de pruik op en het was onmiskenbaar dat ik opeens veranderd was in een ander wezen. De prijs paste ook wel bij dat effect, maar ik besloot nu ik A gezegd had, ook B te zeggen.

De tijd begon nu te dringen, want ik moest me nog verkleden en opmaken, terwijl ik nog steeds geen al te duidelijk idee had van mijn kleding. Snel naar huis. Na een kleine vier uur douchen, kleden, opmaken en dat soort dingen, liet ik het resultaat aan mijn vrouw zien. Ik begreep uit haar reactie dat ze het plaatje cool vond. Ik hecht op dit punt (en ook op andere punten) altijd zeer aan haar mening.

Om Lady Gaga een beetje te kunnen imiteren, was ik uitgegaan van een foto die van haar gemaakt is, toen ze een Australisch radiostation bezocht. Ze draagt daar een wit jack en laat dan haar benen duidelijk uitkomen door alleen een soort zwemslip te dragen en een panty. Omdat ik mijn benen niet geschoren had, dan had ik nog een uurtje langer nodig gehad, besloot ik een dunne en een wat dikkere panty over elkaar aan te trekken. De eerste panty camoufleert dan het beenhaar en de tweede panty vormt als het ware de glanzende buitenkant.

Is dat warm in de zomer? Ja, natuurlijk. En het heeft niet het sexy effect dat meisjes soms leveren die hun benen showen in een doorschijnende panty, want ik had twee zwarte panties gebruikt, in plaats van een huidkleurige en een zwarte, maar het moest ook niet ´te´ worden.

De zwemslip leverde geen problemen op, maar in de spiegel zag ik dat toch nog steeds ´te´ werd. Lady Gaga staat op het toneel of voor de camera en ik moest door de stad lopen, dat is een belangrijk verschil. Dus in plaats van die zwemslip een simpel sportshort genomen met korte pijpjes.

Verder valt er eigenlijk niet veel over mijn kleding te vertellen. Bij het zwarte, aansluitende sportshort droeg ik een zwart dames t-shirt en een wit jack. Als schoeisel een paar kniehoge dameslaarzen met hak waarop ik goed kan lopen. Eigenlijk dus allemaal heel simpel, saai en zwart. Alleen het witte jack contrasteert door al dat zwart wel sterk.

De ogen bij Lady Gaga worden nogal geaccentueerd en dat heb ik dus in dit geval ook geprobeerd te doen, hoewel ik normaal meer van een minimale oog-opmaak houd.

Is dit allemaal van belang? Ogenschijnlijk niet, maar voor het vervolg van dit verhaal wel. Ik had dus niets spectaculairs aan. En op zo´n mooie zomerdag lopen er door de stad heel veel mooie, jonge vrouwen die er veel mooier, sexier en overtuigender uitzien. Een mens moet wat dat betreft zijn beperkingen willen accepteren.


Uiteenlopende reacties

Toch had het geheel van mijn simpele kleding in combinatie met het witte jack en die Lady-Gaga-pruik, die niet helemaal een Lady-Gaga-pruik was, een bepaald effect. Ik merkte dat aan de reactie van mijn vrouw en het was onmiskenbaar zodra ik in Groningen uit de auto stapte.

Aan de vrouwen merkte ik niet zoveel, maar veel mannen lieten duidelijk en openlijk hun waardering horen. Het korte stukje over het Emma-viaduct toeterden twee automobilisten. Eerst vroeg ik me nog af, of dat nu voor mij bedoeld was, maar toen er bij het aflopen van de trap naar het station bewonderend werd gefloten, concludeerde ik dat dat kennelijk inderdaad het geval was.

Een donkere jongen die me met een stel vrienden passeerde, zei: ´Oh, je ziet er goed uit. Sexy. Wat een prachtig haar.´

Op de Grote Markt werd ik beleefd aangesproken door een nette man met de vraag of ik niet met hem in het reuzenrad of hoe het ook mag heten, wilde. Omdat het kermis was, stond dit in het midden van de Grote Markt. Helaas voor die mijnheer, vind ik dat soort attracties vreselijk en ik heb dus beleefd en vriendelijk geweigerd.

Is het leuk als je uiterlijk zo´n effect veroorzaakt. Ja, als oude, lelijke man, vind ik dat eigenlijk wel geinig. Ik heb mijn best gedaan op dat uiterlijk (hoewel ik nog veel verbeterpuntjes zie) en als anderen mensen dan iets hebben van ´Oh, wat leuk´ of van ´Oh, wat mooi´ dan heb je al dat werk tenminste niet helemaal voor niks gedaan.

Maar dat is eigenlijk niet het punt waar het mij hier om gaat. Veel mannen vonden dat uiterlijk kennelijk wel iets hebben. Ze vonden het mooi. Ze stonden er positief tegenover. Uit ander onderzoek weten we dat dit vrijwel zeker heteroseksuele of biseksuele mannen moeten zijn. Dat klopt met mijn eigen ervaringen op dat punt. Tot zover niets nieuws.

Vervolgens kom ik op de transgender-soos. En na een avond lang praten en kletsen, is het voor mij onmiskenbaar. Dit uiterlijk werkt hier niet goed. Omdat ik hier regelmatig kom in verschillende outfits kan ik het effect van mijn kleding gedurende zo´n avond vrij goed inschatten. Als man is er geen probleem. Volledig als vrouw verkleed is er normaal ook geen probleem, integendeel. Als man in minirok ligt het wat moeilijker. Maar dit uiterlijk wekte naar verhouding weinig enthousiasme. Voor de enkele showgirls lag dat anders. Die vonden het wel gaaf.

Nu is de vergelijking met andere keren misschien toch wat lastig en je kunt nooit helemaal uitsluiten, dat je je misschien toch vergist. Maar als ik het enthousiasme van mannen op straat vergeleek met de reacties hier, leek er onmiskenbaar een duidelijk verschil te zijn.

Een normale lezer zal nu vermoedelijk denken: ´Nou, en? Smaken verschillen nu eenmaal. Niets om je echt druk over te maken.´

Maar de grote groep klassieke transgenders is heteroseksueel, heet het. Dat gaat alleen niet op voor de showgirls (showtravestieten, dragqueens en dergelijke) die vaak homo of op zijn minst bi zouden zijn. Je zou dus verwachten dat die grote groep van klassieke transgenders in beginsel net zo enthousiast op mijn Lady-Gaga-imitatie (als je het tenminste zo mag noemen) zou reageren als de andere hetero's. Mooi niet dus.

Als mijn indruk klopt, ziet de doorsnee klassieke transgender mijn Lady-Gaga-imitatie anders dan de doorsnee hetero. De grote groep heteroseksuele transgenders is met andere woorden, in ieder geval op dit fundamentele punt, geen doorsnee hetero.

Valt ook aan te geven, waar het verschil precies in zit? De doorsnee heteroseksueel vindt Lady Gaga en mijn beperkte imitatie daarvan wel gaaf. Het heeft wel wat, hij ziet er wel wat in. De doorsnee heteroseksuele transgender vindt het ´te´. Lady Gaga is voor hem wat ´over the top´.

Laat ik de reacties even samenvatten:
1. de hetero- en biseksuele mannen reageren enthousiast;
2. de heteroseksuele transgenders reageren duidelijk minder enthousiast;
3. de homo- en biseksuele transgenders (de showgirls) reageen ook enthousiast.

Ik had ook graag geweten hoe homoseksuele mannen op mijn uiterlijk zouden reageerden, maar daar kreeg ik deze avond niet mee te maken. Eerdere keren heb ik op dat punt wel de nodige ervaringen opgedaan en op basis daarvan verwacht ik dat homo's met dit uiterlijk van mij moeite hebben. Ze willen niet discrimineren, ze proberen aardig te doen, maar op een gegeven moment merk je dat een bepaald (extreem vrouwelijk) uiterlijk als het ware afstoot. En omdat dit effect ook uit de literatuur bekend is (homo's vallen niet op showgirls), kan ik hun reactie op dit uiterlijk dus wel wat inschatten.

De vragen waar het me dan om gaat, zijn dan de volgende.
a. Waarom reageren de heteroseksuele, klassieke transgenders duidelijk minder enthousiast dan normale heteroseksuelen?
b. Waarom reageren showgirls, die door Bailey verondersteld worden homoseksueel te zijn, wel enthousiast, terwijl in mijn ervaring homoseksuelen met zo'n Lady Gaga uiterlijk vaak moeite hebben?


Geen echte hetero's

Mijn verklaring is als volgt. De heteroseksuele, klassieke transgender is normaal verliefd op de vrouw die hijzelf speelt/is. Maar de vrouw die de klassieke transgender uitbeeldt, is qua uiterlijk vaak een niet erg overtuigende vrouw. Het is een beetje een 'man in een jurk'. De transgender is dus geconditioneerd op het type vrouw dat hij zelf speelt en probeert te zijn.

Lady Gaga ziet er echter niet bepaald uit als de doorsnee heteroseksuele transgender. Voor de doorsnee heteroseksuele transgender vormt ze daardoor geen ideaal. Het beeld dat ze oproept, staat te ver af van het man-in-jurk plaatje.

Normale hetero-seksuele mannen kijken bij voorkeur graag naar mooie en uitdagende vrouwen. Daarbij spelen tegenwoordig beelden van vrouwen in de media (tv en tijdschriften) en via internet (porno en soft-porno) een belangrijke rol. Zij worden dus in belangrijke mate geconditioneerd op wat in onze cultuur gezien wordt als het stereotype van de ´mooie meid´. Lady Gaga probeert juist heel nadrukkelijk dat stereotype uit te beelden. Ze is een soort Nijntje voor mannen. Dat heteroseksuele mannen enthousiast over haar zijn, valt daardoor wel te begrijpen.

Het verschilpunt is kennelijk dat normale heteroseksuele mannen een vrouw als Lady Gaga als een soort prooi zien. Ze worden er door geactiveerd en willen er achteraan. Ze willen haar bezitten. Maar klassieke transgenders zien zichzelf bij voorkeur in de rol van vrouw of als vrouw. Lady Gaga is dan iets dat te ver afligt van de vrouw die zij zelf zijn en waar zij verliefd op zijn. Zo'n over de top vrouw als Lady Gaga is eerder een contrast met de vrouw die ze zelf spelen/zijn dan dat ze als positief voorbeeld wordt gezien. Ongeveer op dezelfde manier als dat een wat tuttige vrouw zuur kan kijken naar een uitdagend geklede, andere vrouw.

In feite is dat begrip 'heteroseksueel' bij klassieke transgenders dus misleidend. Iets dat ik ook al in de vorige twee notities opmerkte. Het suggereert dat de klassieke transgender voor seks op vrouwen valt, terwijl hij in werkelijkheid vooral valt op de vrouw die hij zelf is of wil zijn.


Net als hetero's

Hoe zit het dan bij showgirls die volgens Bailey verstokt homoseksueel zouden moeten zijn?

Transgenders die door hun natuurlijke aanleg kunnen overkomen als aantrekkelijke of leuke vrouw en al jong openlijk naar buiten gaan, leren in hun omgang met het publiek wat wel en wat niet effectief werkt. Op die manier worden ze verder geconditioneerd op het geaccepteerde stereotype van 'mooie meid'. Voor showgirls vormen artiesten als Lady Gaga dus vooral een ideaal en een voorbeeld. Dat is wat ze graag willen uitbeelden.

Wat ik dus denk te zien, is dat showgirls enthousiast reageren op zo'n Lady-Gaga-imitatie en naar verwachting veel enthousiaster dan doorsnee homo's en dat klassieke transgenders duidelijk minder enthousiast reageren dan normale hetero's. Of mijn verklaring die ik eerder gaf, klopt, weet ik natuurlijk niet zeker. Maar in feite is mijn verklaring simpel te toetsen: klassieke transgenders hebben een ander vrouwbeeld als ideaal dan showgirls en hetero's.

Dat sluit ook aan bij een andere punt dat Bailey vermeldt en dat ik ook wel geconstateerd heb: klassieke transgenders kleden zich belangrijk anders dan showgirls die dat in beginsel sociaal effectiever doen doordat ze voortdurend met feedback van hun publiek te maken kregen.

Het is verleidelijk om dan ook een uitspraak te doen over het ideale vrouwbeeld van showgirls en homo's, maar dat is misschien geen goede vergelijking. Homo's vallen immers niet op vrouwen dus je kunt dan ook moeilijk vragen wat ze een ideale vrouw vinden.

Mijn indruk dat klassieke transgenders problemen hebben met zo'n Lady-Gaga-imitatie sluit ook nog aan bij een ander bekend punt. Klassieke transgenders en showgirls gaan, volgens Bailey, normaal niet of amper met elkaar om. Ze liggen elkaar als het ware niet. Mijn waarneming sluit daar op aan. De verklaring zou dan zijn dat klassieke transgenders als het ware geblokkeerd raken door dat showgirl-uiterlijk. Het staat te ver van ze af. Het is een fout uiterlijk. Showgirls op hun beurt, zien het uiterlijk van klassieke transgenders vermoedelijk ook weer als een beetje fout. Doordat beide groepen op verschillende manieren zijn ontstaan/geconditioneerd, verschilt ook het uiterlijk dat ze als ideaal zien.

Tenslotte is er nog het punt van de enthousiaste showgirls. Volgens de verklaring van Bailey zouden showgirls alleen voor vrouw spelen om heteroseksuele mannen te versieren. Maar waarom dan dat enthousiasme over Lady Gaga en mijn gebrekkige imitatie daarvan? Ik zou dan eerder als een gevaarlijke concurrent(e) gezien moeten worden als de prioriteit echt lag bij het versieren van mannen. Kennelijk maakt dat vrouwelijke uiterlijk ook in deze 'mannen' een emotionele reactie los, die je verder vooral bij hetero-mannen tegenkomt (en sommige vrouwen). Die emotionele reactie klopt ook niet met het idee dat hun eigen showgirl-uiterlijk puur instrumenteel zou zijn om mannen te versieren. Kennelijk zijn showgirls dus ook 'verliefd' (geconditioneerd) op een bepaald uiterlijk net als klassieke transgenders.

Voor de volledigheid moet ik hier nog opmerken, dat ik me voor de reacties van de showgirls ook baseer op een tweede avond waarin ik in grote lijnen een vergelijkbaar uiterlijk had. Alleen was het jack nu niet wit, maar zwart en was het zwarte short vervangen door een korte, zwarte rok.


Uitzondering

Op deze tweede avond loop ik tenslotte een man tegen het lijf die zich heel enthousiast uitlaat over mijn uiterlijk. Op basis van die reactie veronderstel ik met een hetero te maken te hebben. Hij vertelt daarna al sinds het begin van de puberteit aan travestie te doen en al die jaren uitsluitend in huis omdat zijn uiterlijk niet goed genoeg is om naar buiten te gaan. Het travestie-taboe blijkt uit zijn verhaal nog heel groot: ook een goede bekende die een sleutel heeft van zijn flat en soms onverwachts binnenkomt, is niet op de hoogte. Het gevolg is dat hij dan in grote haast via de achterkant naar de badkamer moet en zich daar opsluit om weer zo snel mogelijk 'man' te worden.

Deze klassieke transgender vormt daarmee de spreekwoordelijke uitzondering op mijn verhaal hierboven. Hij vertelt echter ook --desgevraagd-- dat travestie voor hem al veel jaren een pure ontspanningsfunctie heeft en geen seksuele functie meer vervult. Vermoedelijk is hij daardoor in seksueel opzicht niet langer sterk op zichzelf als vrouw geconditioneerd, maar net als veel normale hetero-mannen meer op het media-stereotiep van de aantrekkelijke vrouw.


Conclusie

Showgirls vinden net als hetero's een stereotiep vrouwbeeld prachtig en reageren daar emotioneel duidelijk positief op. Klassieke transgenders reageren daar in doorsnee negatiever op kennelijk omdat ze op een totaal ander plaatje seksueel geconditioneerd zijn. Klassieke transgenders die echter het verkleden al jarenlang systematisch niet bekrachtigen met seks, maar alleen met ontspanning, reageren in dit opzicht net als hetero's.

Nawoord

Deze conclusie suggereert dat er drie soorten transgenders zouden zijn. Maar dat klopt niet. Op basis van de informatie die Vennix vermeldt, zou je al 4 of als je wat fijnmaziger werkt al 9 verschillende groepen klassieke transgenders kunnen onderscheiden. Voor de motivering van het verkleden vindt hij immers twee onafhankelijke factoren die onafhankelijk (ongecorreleerd) van elkaar zijn. Wanneer je iedere factor onderverdeelt in 3 groepen (laag, middel, hoog) vind je dan in totaal 9 verschillende mogelijkheden/groepen. Vervolgens moeten we de klassieke transgenders ook nog onderscheiden van de showgirls, maar vrijwel zeker zijn er ook overgangsvormen te vinden. In totaal kom je dan dus al op 10 of 11 groepen. Dat is wat erg veel van het goede.

Een betere benadering is dan je te realiseren dat er drie verschillende manieren van conditionering zijn, waardoor een grote verscheidenheid van transgenders kan ontstaan. De drie bekrachtigers waardoor een man gemotiveerd kan worden, ondanks het sociale taboe toch vrouwenkleren te dragen of de vrouwenrol te spelen zijn seksuele opwinding/seks (SO), ontspanning (Prettig Anders als Vrouw of PAV) en sociale bekrachtiging. Die drie mechanismen werken elkaar soms tegen (sociale bekrachtiging versus SO en PAV) en soms onafhankelijk van elkaar gelijktijdig (SO en PAV).

-----------------------------------------
* Laatst bewerkt op 18 oktober 2009.