Travestie in de relatie: zeven tips

Amsterdam. Het einde van de zomervakantie. Een bakkerswinkeltje aan de gracht. In het winkeltje drie tafeltjes met een paar stoelen. De tafeltjes zijn eigenlijk te klein en het winkeltje ook. Het gebak is beroemd. Mijn vrouw neemt als altijd een gevulde koek met een kop thee. Ik hetzelfde maar dan met koffie. Eigenlijk vind ik die gevulde koeken niet zo bijzonder, maar ik ben geen kenner. Ik kijk uit op de openstaande deur. Mijn vrouw zit tegenover me en ziet niets.

Een vrouw komt binnen, haar 'vriendin' aarzelt wat en komt dan ook binnen. De dochter wacht buiten. Aan de kleding zie ik dat de vriendin geen echte vrouw is. Een echte vrouw zou nooit uitkomen op die merkwaardige combinatie. Ik zie ondermeer een blote buik, een lage broek en een paar gouden muiltjes. De 'vriendin' zoekt een plaatsje en is duidelijk niet helemaal op haar gemak. Tenslotte gaat ze zitten in een hoekje bij het raam. De dochter komt nu binnen en doet alsof ze niet bij de andere twee hoort. De vrouw is duidelijk ook niet helemaal op haar gemak in deze situatie, maar ze heeft ook iets onverzettelijks en flinks. Als het moet, dan moet het. Ze geeft na wat overleg met de 2 anderen de bestelling op. Ik zie dat ze een mooie plooirok draagt.

Drie mensen die samen een gezinnetje vormen. Drie mensen die elkaar nodig hebben. Een van die drie mensen is een travestiet. Drie mensen die ondanks al hun goede voornemens niet echt gelukkig zijn met de situatie. Nu zijn ze nog bij elkaar. Maar is dat over een tijd nog zo?

De man begrijpt niet goed wat hem overkomt en drijft. In travestie is hij nog niet vaak buiten geweest, want hij vindt het opwindend, maar ook wat eng. Ook de vrouw begrijpt niet goed wat haar man drijft. Ze vindt het moeilijk, maar ze heeft besloten dat ze haar gezin en huwelijk niet zonder slag en stoot wil opgeven voor deze vreemde 'behoefte'. De dochter die er eigenlijk liever niet bij zou willen horen, maar er ondertussen wel bijhoort.

Travestie grijpt soms diep in op het gezin en op de relatie. Travestie en scheiding gaan vaak samen. Dit lijkt ook bevestigd te worden door onderzoek. Travestie werkt vaak als splijtzwam. Soms snel, soms langzaam. Maar bijna altijd vernietigend voor de relatie. Waarom werkt travestie als splijtzwam? Is dat nodig? Valt dat niet te voorkomen? Hoe kun je als vrouw het beste omgaan met een man die de travestie niet kan weerstaan?

Of is het beeld dat ik hier schets van travestie te somber? Zien we in de praktijk misschien vooral die verstokte travestieten waarbij de relatie stuk liep en melden de travestieten waarbij de travestie niet zo problematisch was zich minder gemakkelijk voor het invullen van de vragenlijsten van de onderzoekers.

In de relatie met mijn vrouw heeft mijn travestie een grote rol gespeeld. Soms een positieve, soms een negatieve. Ondanks dat zijn we al heel lang bij elkaar en nog steeds erg close. Soms lukt het dus kennelijk om die splijtzwam te beteugelen.

Hoe moet je omgaan met travestie? Is het mogelijk daar iets zinnigs over te zeggen. Uit onderzoek weten we dat travestie binnen relaties vaak veel problemen geeft. Verder weten we dat travestie niet zeldzaam is. Een 5% van alle Nederlandse mannen doet op een of andere manier aan travestie. Wat we echter niet weten op basis van onderzoek is, hoe je er in een relatie het beste mee om kunt gaan.

Eerlijk gezegd weet ik dat ook niet precies. Dat was ook een belangrijke reden om deze notitie te schrijven. Dat bleek vervolgens nog niet zo simpel: het lukte het me ondanks veel tijd gedurende meer dan een jaar niet om deze notitie af te schrijven. Het onderstaande is gebaseerd op mijn eigen ervaringen, wat ik van andere t's* weet en wat ik uit onderzoek weet. Verder pretendeer ik hier geen volledigheid. Ik probeer een paar belangrijke punten/tips te noemen.


1. Wees al bij de eerste contacten open en duidelijk over de travestie. Dit is dus iets dat de man moet doen (maar lang niet altijd doet). Een vrouw die pas later ontdekt dat haar man aan travestie doet, voelt zich vaak opgelicht en bedrogen. De kans dat een vrouw afhaakt zodra je iets vertelt over die 'merkwaardige' voorkeur, is er natuurlijk, maar de wereld is vol leuke vrouwen en zeker zo'n tien procent of meer daarvan vindt het wel interessant. Omdat je in de praktijk aan één vrouw je handen meer dan vol hebt, is dat ruim voldoende.

Wat moet je doen, als je man niets gezegd heeft en je merkt opeens toch die dameskleding? Kalm blijven. Vraag jezelf af of het echt zo belangrijk is. Wat maakt het precies uit? Als je echt denkt dat je moet scheiden, denk er dan eerst nog eens rustig over na. Maar maak tenslotte wel een keuze. Of je accepteert het, of je accepteert het niet. Wanneer je het accepteert, betekent dat nog niet dat je niets meer te vertellen hebt. Een relatie moet nu eenmaal van beide kanten komen.


2. Start geen bij voorbaat verloren strijd! De meeste mannen willen na verloop van tijd graag stoppen met travestie omdat het sociaal niet geaccepteerd is. Ze willen er dolgraag vanaf. Ook vrouwen zijn er om die reden niet dol op. 'Stel je voor dat hun man straks in travestie door het dorp gaat lopen.' Zowel man als vrouw spreken dus gemakkelijk af dat de travestie achterwege moet en zal blijven. De man probeert dus te stoppen.

Dat gaat een tijd goed. Totdat het vervolgens, na soms jaren, weer mis gaat. De man begint toch weer en nu vaak met verdubbelde energie. Tegelijkertijd ervaart hij een diepe machteloosheid. Hij is bezweken. De travestie is sterker dan hij. Dit soort vastberaden pogingen leidt dus op termijn tot precies het tegenovergestelde resultaat van wat beoogd werd. (Wie echt wil stoppen met seksuele travestie moet niet stoppen met het verkleden, maar met het maken van de koppeling verkleden--seks.)

Tegen de man zeggen dat hij moet stoppen met verkleden, werkt dus uiteindelijk niet en zelfs tegenovergesteld. De man voelt zich niet begrepen en niet geaccepteerd. Hij kan immers niet echt stoppen met travestie. De verleiding is op de lange duur altijd groter dan de zelfbeheersing.


3. Vermijd de verborgen wereld. Bijna alle travestieten verkleden zich eerst vooral thuis met liefst dichte gordijnen. De travestie is een vorm van ontspanning en een seksuele uitlaatklep. Dat gaat vrij gemakkelijk als men zelfstandig woont. Zodra men samenwoont, moet er dus een mogelijkheid zijn om zich af en toe te verkleden. Vrouwen vinden dit meestal niet zo'n punt, maar willen er verder vaak ook niet mee geconfronteerd worden. Wanneer beide partijen met zo'n oplossing kunnen leven, kan dat jarenlang prima werken: de travestie is er, maar stoort niet. Maar tegelijkertijd is die verborgen wereld een broedstoof waarin de travestie zich verder ontwikkelt op een kunstmatige manier.

De man wil na verloop van tijd meer. Hij wil langer in travestie verkeren en wil in travestie naar buiten. De travestie groeit. Ook kan de man zich geleidelijk aan steeds meer vrouw gaan voelen en tot trans ontwikkelen. Verder verkleedt de man zich puur om zichzelf fijn te voelen. Op het moment dat hij daadwerkelijk naar buiten gaat, is dat een probleem. Normaal kiezen mensen hun kleding ook met het oog op hun publiek. Je probeert er aangepast uit te zien of juist wat minder aangepast. Maar in beide gevallen heb je nagedacht over de reacties van je publiek. T´s hebben echter in de verborgen wereld de gewoonte ontwikkeld om hun dameskleding puur te kiezen op basis van hun eigen oordeel. In werkelijkheid is de verborgen wereld op langere termijn dus een slechte 'oplossing' ook al lijkt het dat eerst niet.

Een veel betere oplossing is merkwaardig genoeg dat de man zich alleen verkleedt voor gelegenheden waar anderen bij zijn, bijvoorbeeld zijn vrouw. Of dat hij zich alleen verkleedt om uit te gaan of naar buiten te gaan. Verder is het belangrijk dat het verkleden niet bekrachtigd wordt met seks. De seks werkt dan immers versterkend in op de behoefte tot verkleden. Het verkleden krijgt daardoor een specifieke functie waardoor de t dameskleding kiest die bij toeschouwers een vreemde gewaarwording oproept. De t uit het voorbeeld hierboven ging wel naar buiten met zijn vrouw, maar het was onmiskenbaar dat hij daarvoor geruime tijd heeft doorgebracht in de verborgen wereld en zich daardoor buiten niet goed wist te kleden. Geleidelijk aan zal hij op basis van de reacties die ongetwijfeld zullen komen, wel leren zijn uiterlijk wat meer te normaliseren. Maar vaak lukt het ook na verloop van tijd toch niet meer volledig die overstap nog te maken. De publieke wereld is een totaal andere wereld dan de verborgen wereld waarin hij als t is opgegroeid.


4. Raak niet in paniek zodra je man publiek gaat. (Dit publiek gaan op herkenbare wijze gebeurt overigens maar in een uiterst klein percentage van alle gevallen. Wat iets vaker gebeurt is dat de man wel naar buiten gaat, maar niet gemakkelijk herkenbaar is.) Blijf kalm, rustig en rationeel. De man die eerst keurig binnenshuis bleef in verklede toestand, gaat nu naar buiten. Of omdat hij zich vrouw voelt, of om te zien hoe er op hem gereageerd wordt. De vrouw vindt dit vaak moeilijk. Helemaal wanneer de man op straat gemakkelijk herkend kan worden. Zij is bang voor de sociale reacties. De status van de man zal door deze publieke travestie meestal wel wat dalen (het is vreemd, het is afwijkend), aan de andere kant zijn er ook mensen die het als flink en moedig zien, zeker wanneer de t acceptabel overkomt. Maar wanneer de vrouw in reactie op het naar buiten gaan van de man te opgewonden reageert of zelfs in paniek raakt, kan de situatie gemakkelijk onnodig escaleren. De verstandigste reactie is de zaak te accepteren. Er valt in feite toch niets meer aan te doen. (De meeste problemen door de publieke travestie ontstaan overigens niet in de buurt, maar thuis en op het werk. Bij de problemen thuis is de vrouw vaak de belangrijkste factor.) Nog verstandiger is het om te zeggen: 'Nou, en? Het is een leuke man, een goede vader en ik ben blij met hem! Wat is er eigenlijk mis mee? Lopen vrouwen nooit in broeken?' Op die manier valt de bron voor veel praatjes weg en maakt ze de relatie met haar man juist sterker in plaats van zwakker. Ze staat immers achter haar man.


5. Voorkom radicalisering door als vrouw steun te geven, interesse te tonen en te blijven praten. Doe zo mogelijk samen ook leuke dingen. De grootste problemen ontstaan niet door de travestie zelf maar doordat mensen die dicht bij de t staan (vrouw, gezin, werk) er extreem en overdreven op reageren. Het gevolg is dat de betrokken t radicaliseert en steeds extremer in zijn opvattingen wordt. Hij voelt zich niet langer vrouw, hij is vrouw. Zo af en toe verkleden is niet langer genoeg, er moet altijd in vrouwenkleding worden rondgelopen, enzovoort. Door de discriminatie die ongetwijfeld zal optreden, zal de man aansluiting zoeken bij lotgenoten en met steeds meer overtuiging zijn t zijn, beleven. Tegelijkertijd is er geen weg terug. Iedereen weet nu immers wel...


6. Zorg voor frequente seks. (Dit is iets waar beide partners de nodige moeite voor moeten willen doen.) In relaties met t's speelt daadwerkelijke seks vaak een te kleine rol. (Dit geldt overigens ook voor veel niet-t relaties.) Relationele seks is bij t's vaak een wat moeilijk punt doordat de t (bij seksuele travestie) een seks-relatie met zichzelf heeft opgebouwd. Dat heeft ook voordelen. In een relatie met een t kan de vriendschapsband sterk ontwikkeld worden. De partners zijn echte maatjes. De t hoefde het niet om de seks te doen en daardoor is het gemakkelijker om als vrienden of vriendinnen te praten. Aan de andere kant valt de normale t onmiskenbaar op vrouwen en dus vrijwel zeker ook op zijn eigen vrouw. Hij ziet haar niet alleen als levensgezel maar vindt haar ook seksueel aantrekkelijk. Het bezwaar is dat de t minder noodzaak voelt voor relationele seks. Uit onderzoek blijkt dat de seksuele aspecten van de relatie bij t´s duidelijk slechter ontwikkeld zijn dan bij niet-t mannen. Ogenschijnlijk is dat niet zo erg, zo lang de vrouw zich niet tekort gedaan voelt. Seks is echter niet alleen het smeermiddel van de relatie maar (bij mensen) ook het middel dat de partners bindt. Daardoor kan de relatie gemakkelijk ontploffen bij problemen. Als de partners de relatie op prijs stellen dan moet frequente seks dus eigenlijk. Natuurlijk kan dat op langere duur alleen als beide partners daar plezier aan beleven. Een situatie waarbij de man zich eerst langdurig verkleedt en daarna zichzelf bevredigt waarna een dag later zijn vrouw hem zo moet prikkelen dat het allemaal lukt, werkt natuurlijk niet.

Een voordeel van frequente seks is ook dat daardoor de mogelijkheid om het verkleden te koppelen aan seks effectief wordt tegengegaan. Daarmee wordt in feite de brandstof voor het leerproces dat seksuele travestie is, verwijderd. Een ander voordeel van frequente seks is dat de vrouw zich veel zelfbewuster voelt. Zij weet dat ze er op dit punt mag zijn en verder weet ze dat haar man maximaal aan haar gebonden is.


7. De t moet leren een show-girl te worden. Probeer te zorgen voor een mooi, leuk, apart, verzorgd en spannend uiterlijk. Veel travestie is niet mooi. In de verborgen wereld geeft dat niet, in de publieke wereld wel. De vrouw kan hierbij mogelijk helpen, maar dit is ook iets dat de man zichzelf nadrukkelijk als doel moet stellen. In mijn volgende notitie werk ik dit punt verder uit.


*)Ik gebruik t als verzamelterm voor travestieten, transseksuelen en transgenders.