14 september 2010


Allemaal ziek en zielig? *

Vroeger was de LKG T&T de vereniging voor travestieten en transseksuelen. Ik ben travestiet en was 'dus' lid. Nu gaat de LKG anders heten: Transgendervereniging Nederland. Niet erg, want ik beschouw 'transgender' als een verzamelnaam voor travestieten en transseksuelen. 'Transgender' is korter en klinkt neutraler.

Behalve een nieuwe naam, heeft de vereniging ook een nieuwe site. Daar lees ik op de homepage: Transgenders zijn mensen die zich niet of niet helemaal thuis voelen in de geslachtsrol die past bij de uiterlijke geslachtskenmerken van hun geboorte. De officiële benaming luidt: genderdysforie, dat is een gevoel van onbehagen met het geslacht. (...) door de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) aangeduid als een aandoening in medische zin.

Voel ik me niet thuis in die mannenrol? Ben ik genderdysfoor? Heb ik een gevoel van onbehagen met mijn geslacht? Heb ik een aandoening in medische zin? Ben ik ziek? En al die andere travestieten ook?

Kijk, ik heb inderdaad niet zo veel op met mannen. Als je regelmatig in travestie uitgaat, krijg je een beeld van mannen dat niet altijd even opwekkend is. Maar daar gaat het hier niet over.

Het gaat over de mannenrol. Ik ben misschien niet zo macho, maar ik heb wel drie kinderen verwekt en groot gebracht. Ik ben kostwinner, samen met mijn vrouw. Ik heb al heel lang een vrouw die nog steeds dol op me is. Ik kan er zelfs uitzien als normale man. Ik doe alle dingen die een normale man pleegt te doen en nog een paar meer en ik doe ze minstens zo goed.

Het enige bijzondere aan mij is dat ik iets kan en doe dat veel mannen niet kunnen en niet openlijk durven. Ik heb het vermogen om er met wat moeite vrouwelijk uit te kunnen zien en dat vermogen is iets, dat ik van tijd tot tijd ook in praktijk breng.

Waarom? Heel simpel: omdat het leuk is. En ja, een vrouwelijk uiterlijk vind ik mooier, leuker en positiever dan een mannelijk uiterlijk.

Maar kun je op basis daarvan stellen dat ik moeite heb met de mannenrol? Meestal speel ik de mannenrol. En dat doe ik goed. Soms speel ik de vrouwenrol. Dat schijn ik ook vrij goed te doen. Wat is het probleem?

Ben ik ontevreden over mijn 'gender'? Als ik wil overkomen als man, trek ik mannenkleren aan. Als ik wil overkomen als vrouw, ben ik iets langer bezig. Maar is dat een echt probleem? Denk je echt dat Lady Gaga in tien minuten klaar is met omkleden? Ik kan mijn 'gender' kiezen zoals ik die wil, dus waar zou ik ontevreden over moeten zijn?

Natuurlijk kun je 'gender' met wat moeite ook interpreteren als biologische 'sekse'. Heb ik een probleem met het gegeven dat ik het lichaam van een man heb? De meeste vrouwen die ik tegenkom hebben een minder goed gevormd lichaam, denk ik.

Ik zou graag het gezicht en het haar gehad willen hebben van Claudia Schiffer. Maar wanneer ik als man haar uiterlijk had gehad, had ik vermoedelijk geen leven gehad. Op dat punt maak ik me geen illusies.

Omgekeerd zou Claudia vermoedelijk graag mijn benen gehad willen hebben. Als ze die gehad had, was dat in haar modellenloopbaan vermoedelijk een extra plus geweest.

Ik heb geen problemen met de mannenrol. Ik ben niet genderdysfoor, ook niet een klein beetje. Ik heb geen gevoel van onbehagen met mijn geslacht. Integendeel, daar ben ik eigenlijk wel op gesteld. Zowel qua sekse, qua lichaam als qua gender, hoor je mij niet klagen.

Ben ik dan helemaal tevreden? Nee, dat ben ik niet, en ik denk dat heel veel transgenders om precies dezelfde reden niet helemaal tevreden zijn.

Ik ben een biologische man en ik kan mij presenteren als man en dat doe ik meestal ook. Maar veel mensen weten ook van mijn travestie omdat ik al veel jaren uit de kast ben. En dat maakt, dat ze me niet langer zien als een 'echte' man, maar als iets dat afwijkt. Normaal laten ze dat niet merken of proberen ze dat niet te laten merken. Maar tenslotte merk je het toch. En dan merk je dat je als transgender net even anders behandeld wordt dan andere mensen. En soms is het niet net even anders, maar belangrijk anders.

Eerst zie je het niet. Daarna wil je het niet zien. Het is onmogelijk. Tenslotte kun je er niet onderuit. Het maakt je woedend en triest. Na een hele tijd raak je eraan gewend. Het hoort bij je bestaan. Tenslotte maakt het je trots, omdat je ondanks die problemen toch je weg bent gegaan en je ding hebt gedaan.

Ik heb geen onvrede met mijn gender en geen onvrede met mijn sekse. Ik heb onvrede met de manier waarop ik soms behandeld word, alleen omdat ik transgender ben. Ik ben niet ziek of genderdysfoor, de maatschappij is op dit punt ziek en transgender-dysfoor.

Ik klaag niet over mijn lichaam, ik klaag niet over mijn sekse, ik klaag niet over mijn gender. Maar ik zou kunnen klagen over hoe nog steeds veel te veel mensen aankijken tegen en denken over transgenders. De wetenschap dat ik me als biologische man soms op een vrouwelijke manier presenteer, iets waar ik wettelijk gezien het recht toe heb, is voor veel mensen nog een brug te ver. Ik zou kunnen klagen, maar ik zal dat niet doen, want het levert niets op.

Laten we als transgenders ophouden met de boel om te draaien. Laten we ophouden met te zeggen dat er bij ons iets fout zit. Laten we ophouden met te suggeren dat wij een probleem hebben. Laten we ophouden met zielig doen. Laten we ophouden met klagen. Laten we ophouden met te zeggen dat we ziek zijn. Laten we ophouden met voor patiënt te spelen. Laten we ophouden met te suggereren dat er tijdens ons verblijf in de baarmoeder iets mis gegaan moet zijn. Laten we ophouden met de verhalen dat we hulp nodig hebben.

Vlak voor kerst stapte ik met een paar lange, zwarte benen en een paar grote, donkere ogen in een uitdagend zilveren mini-jurkje een Groningse kroeg binnen. Het was afgeladen vol. Ik was de enige t en de enige bezoeker die alleen was gekomen. Na een tijdje raakte ik in gesprek met een mevrouw. Ze vroeg naar de reacties door mijn omgeving op mijn travestie. Ik vertelde als grappig voorval over mijn beste jeugdvriend die toen hij hoorde dat ik travestiet was, liet weten geen belang te hebben bij verder contact. Die travestie ging hem als fatsoenlijk homo toch echt te ver.

Toen ze begreep dat ik niet uit was op haar medeleven, liet ze haar stem dalen en zei: "Door de manier waarop u dit vertelt, durf ik u wel iets toe te vertrouwen. Ik hoop niet dat u het erg vindt, dat ik dit zeg, maar ik praat ook met anderen van uw soort. En zoals die dan soms praten, daar word ik toch zo beroerd van. Natuurlijk is het leven niet altijd gemakkelijk, maar moet je dat op die manier uitdragen?"

Als we niet meer mogen klagen en zeuren, wat blijft er dan nog over? Kom in actie. Hou op met navelstaren en met die gerichtheid op het zelf. Doe iets wat vrouwen al duizenden jaren doen. Maak je mooi, ga uit en probeer contacten te leggen. Ga sporten. Ga tennissen. Ga rennen. Ga dansen. Ga lezingen geven. Organiseer iets. Begin een website of ga bloggen. Laat je stem horen. Probeer iets te betekenen voor iemand anders. Uiteindelijk word je daar zelf niet slechter van.

Maar laten we voor alles ophouden met het scheppen van een kwalijke, nieuwe mythe, namelijk dat alle transgenders een medische aandoening zouden hebben en genderdysfoor zouden zijn.

------------
* Eerder verschenen in Transformatie 2011 (1)

3 reacties

Anonymous Anoniem zei...

Beste Mik,

vaak ben ik sceptisch over je wetenschappelijke benadering van transgender en aanverwante zaken maar meestal weet je door persoonlijke observaties wel weer wat nuancering aan te brengen.

Met je verhaal dat niet alle transgenders ziek en zielig zijn, ben ik het volledig eens. Ik lees me suf (soms letterlijk) in de bloggosfeer en zie dat er ook veel vanuit een positieve benadering geschreven wordt. Humor en (zelf-) relativering zijn geen onbekende begrippen voor een groot aantal T-bloggers. Soms een beetje veel shopping stories en zo en waarschijnlijk is een korreltje zout in sommige gevallen wel op haar plaats maar toch...

Er is wel een groot verschil tussen de Engelstalige websites en blogs en de Nederlandstalige. Aan deze kant van de grote plas zijn er maar heel weinig beschouwende schrijfsters (dat ik kan ze niet kan vinden, ligt vast aan mij) en daarom ga ik toch meestal naar UK of US sites / blogs en fora.

Dat er een medisch “tintje” aan het begrip transgender gegeven wordt op de site van de Transgendervereniging Nederland zie ik als een poging er een zekere respectabele status te geven. De treurige controverse tussen TS en TV heeft hier waarschijnlijk ook wel mee te maken.

Ik heb me nooit zo aangetrokken gevoeld tot welke vereniging dan ook die mij als lid zou accepteren maar toch ben ik wel blij dat ze bestaan en als het nodig is voor mijn belangen op komen. Maar ook hier geldt het aloude adagium: “Verbeter de wereld en begin bij jezelf”.

Bedankt voor jouw bijdrage aan onze emancipatie. Hartelijke groet,
Corinna Makander

En ja bloggen doe ik ook al
http://corinna-childrenofthemoon.blogspot.com/
http://visionsofcorinna.blogspot.com/

donderdag, juni 30, 2011  
Blogger Mik van Es zei...

Corinna schreef: "Dat er een medisch “tintje” aan het begrip transgender gegeven wordt op de site van de Transgendervereniging Nederland zie ik als een poging er een zekere respectabele status te geven."

Ja, dat denk ik ook en het is goed dat je dit punt naar voren brengt.

Natuurlijk willen we allemaal graag respect als t's. Maar aan de 'deal' met de dokter hangt uiteindelijk een akelig hoog prijskaartje. "Ik ben ziek, ik kan er niets aan doen, ik word behandeld, maar beter dan dit, wordt het niet. Heb asjeblieft medelijden met me."

Hoe word je dan uiteindelijk behandeld, denk je?

Als wij als t's een plekje op deze aardkloot willen, zullen we daarvoor moeten vechten. En als je bereid te vechten, moet je niet gaan zeggen dat je ziek en zielig bent, want dan gaat niemand voor je aan de kant. Maar met die houding hebben we als t's vaak de nodige moeite. Het is ons van nature niet eigen.

Dank voor je reactie. Fijn om te horen dat je dezelfde kant uitdenkt.

Maar het is niet mijn bijdrage aan jullie emancipatie. Het is ook mijn emancipatie.

Ja, ik begrijp je punt. Ogenschijnlijk ben ik TV en jij TS.
Ja, maar ik ben al heel lang uit de kast en showgirl. Beide zaken zijn onvoorstelbaar ingrijpend, maar dat geldt voor TS zijn ook. En in de praktijk komen we vlak bij elkaar uit. Dus, ik denk dat we heel erg in hetzelfde bootje zitten ook al zijn we lichamelijk misschien wat verschillend. In ieder geval maken mensen vaak geen duidelijk onderscheid. We zijn allemaal één pot nat voor hen.

United we stand, divided we fall.

Hartelijke groet,

Mik

vrijdag, juli 01, 2011  
Anonymous Anoniem zei...

Mik,

met respectabele status bedoelde ik eigenlijk die van TV. Naar mijn gevoel heeft TS deze al wel en ook al vrij lang, tenminste in de medische kringen maar met TV blijft het lastig

De tweedeling m ~ v is heel sterk verankerd in onze culturele en psychosociale wereld. Het geeft houvast en misschien ook wel een soort hiërarchie die voor de meeste mensen goed werkt. Ook voor TS.
Een openlijke en als zodanig herkenbare travestiet tart deze indeling en dat maakt emoties los bij anderen. Deze emoties variëren van invoelend, sympathiek tot weerzin en agressie maar onbegrip en angst voor het onbekende overheerst naar mijn gevoel. En natuurlijk (helaas) de vermeende directe relatie met homoseksualiteit en “perversiteiten” als fetisjisme en bdsm maakt het er ook al niet makkelijker op.
Ik klaag niet hoor maar zie dit meer als een gegeven waar je rekening mee moet houden, zeker als je overweegt uit de kast te komen in een grotere kring dan die van familie en vrienden.

Overigens ben ik naar eigen inzicht geen vrouw in een mannenlichaam met de pertinente levenswens daar iets aan te laten doen; ik probeer op mijn manier als man∞vrouw vorm te geven aan mijn leven, daarbij speelt travestie wel een belangrijke rol maar ook kunst en feminisme bijvoorbeeld.

In tegenstelling tot de sterke scheiding tussen een leven als man en als vrouw (in jouw geval als showgirl) zoals jij doet, probeer ik deze juist te integreren. En ook dat valt niet mee maar ik ben niet zielig, hooguit een enkele keer ☺

Onder de Transgender paraplu kunnen we toch wel spreken over onze emancipatie, zeker als we elkaar willen steunen en samen willen optrekken.

Hartelijke groet,
Corinna

zaterdag, juli 02, 2011  

Een reactie posten